Оё Эрон тавонист нафасе сабук кашад? Ҳафтаи гузашта дафтари матбуоти Кохи сафед, зери роҳбарии Каролин Левит дастуре содир кард, ки ҳар гуна фаъолияти нав дар заминаи таҳримҳо бар зидди Эронро муваққатан боз медорад. Ба гуфтаи манбаи наздик ба Кохи сафед акнун сиёсати фишори максималии президент ба ҳолати статикӣ даромадааст.

Ин сиёсат ба роҳбарони Шурои амнияти миллӣ ва Вазорати молия ирсол шуд ва сипас, ба Департаменти давлатӣ. Мансабдорони вобаста ба Ховари Миёна низ дар ҷараён қарор дода шуданд, аммо дастур бояд ба таври васеътар паҳн мешуд, зеро таҳримҳои зидди Эрон ба сиёсати хориҷии ИМА нисбат ба Чин, Ҷопон, Аврупо, Ҳинд ва Осиёи Ҷанубу Шарқӣ низ таъсир мерасонад. Яъне кишварҳое, ки зиёда аз 90 дарсад нафти содиротии Эронро мехаранд.

Суоле, ки ба миён меояд, чаро чунин дастур аз сӯи котиби матбуотӣ, на аз Шурои амнияти миллӣ ё Вазорати молия содир шуд? Гуфта мешавад, ки Шурои амнияти миллӣ баъд аз ба рухсатӣ фиристодани зиёде аз 100 корманд аз сӯйи ҳукумати Трамп ба ҳолати парешонӣ афтодааст. Масъулиятҳои сиёсати хориҷӣ ҳамчунон миёни Департаменти давлатӣ ва идораи ноиби президент тақсим нашудаанд. Ба гуфтаи CBS, гурӯҳи равобити умумии Шурои амнияти миллӣ пароканда шуда истодааст. Ба ҳамин хотир, дафтари матбуоти Кохи сафед маҷбур шудааст, ки ваколатро ба даст бигирад.

Дар посух ба шарҳ оид ба боз доштани таҳримҳо Кохи сафед онро рад накард, аммо изҳор дошт: “Ҳар гуна қарорҳои нав вобаста ба таҳримҳо аз сӯйи Кохи сафед ё ниҳодҳои дахлдори ҳукумат эълон шуд”, - гуфт муовини котиби матбуотӣ Анна Келли.

Дастури боз доштан, ки ҳеч муҳлати хотимавӣ надорад, баъд аз он содир шуд, ки як тасмими муқаррарии Вазорати молия дар мавриди таҳрим якбора манъ шуд. Аз он вақт ба ин сӯ, ҳадди аққал ду тарҳи таҳрими дигар, ки дар тақвими Вазорати молия қарор доштанд, ба таъхир афтод. Аз 21-уми май ба ин сӯ ягон таҳрими нави ИМА бар зидди Эрон эълон нашудааст.

Баъзе аз мақомоти ҳукумати Трамп бовар доранд, ки ҳадафи сиёсат фақат таъхир ва баррасии амиқтари таҳримҳо дар заминаи музокироти ҳассоси атомӣ аст ва шояд ин дастур дар раванди интиқол нодуруст тафсир шудааст. Аммо бархеи дигар нигарони онанд, ки шахсони асосии қабули сиёсат аз раванди кор берун мондаанд ва аз ин боз доштани густурда ба шигифт омадаанд.

Мақомоти амрикоӣ намедонанд, ки оё ин боз доштан фақат ба таҳримҳои нав марбут аст ё фаъолияти нав барои иҷрои таҳримҳои ҷорӣ низ манъ мешавад. Чунин менамояд, ки маҳдудиятҳои бузург оид ба фурӯши нафт ва сармояҳои блокшуда дар Қатар ҳамоно боқӣ мемонанд, аммо дастури рӯшан ё барҳам додани ин боз доштан метавонад роҳнамоӣ кунад.

Мақомоти Трамп кӯшиш доранд, ки дар ҷараёни гуфтугӯҳои атомӣ Эронро беасос нороҳат накунанд. Аммо маҳз фишори шадид Эронро ба мизи музокира овард. Таҳримҳои Амрико ҳамагӣ оғоз ёфта буданд ва натиҷаҳои ибтидоӣ дар коҳиши содироти нафти Эрон ба Чин зоҳир шуда буд. Пас чаро акнун боз доштанд, дар ҳоле, ки фишор метавонад барои як созиши арзишманд мусоидат кунад?

Ин ҳамон роҳест, ки Эрон ҳамеша истифода мекунад: бо истифода аз гуфтугӯҳо вақт ва имтиёз мехарад, вале ба шартҳои Амрико таслим намешавад. Ду гузориши нав аз Агентии байналмилалии неруи атомӣ нишон медиҳанд, ки Эрон истеҳсоли урани ғанисозишударо идома додааст. Бо истифода аз ҳар гуна имтиёзи додаи кишварҳои дигар. Ин низ шояд як мисоли дигари он бошад.

“Беҳтарин коре, ки метавон анҷом дод, ин аст, ки аз мавқеи қавӣ амал кунӣ ва фишанг бузургтарин қувваест, ки метавонӣ дар ихтиёр дошта бошӣ”- навишта буд Доналд Трамп дар китоби худ “Санъати созиш”.

Президент Трамп ҳамчунин, дар оғози давраи раёсати худ сиёсати фишори максималиро ҳамчун сиёсати расмии Амрико бар зидди Эрон пиёда кард. Акнун суол ба миён меояд: оё ҳукумати ӯ фишанги худ – яъне ҳамин мавқеи қавии фишоровариро маҳдуд хоҳад кард?

Тарҷума аз сомонаи  https://www.wsj.com/